Toplumsal medyada kişisel tecrübeleri yayınlamak, bu vakaları daha kolay hatırlamamızı sağlıyor. Nitekim toplumsal medyanın hafızadaki tesirini araştıran yeni bir emek harcama var.

Toplumsal medyanın hafızadaki etkisine ilk kez bakacak olan yeni bir emek harcama, toplumsal medyada kişisel deneyimler yayınlamayı, bu vakaları hatırlamada kolaylık sağlayacağından dolayı öneriyor. İnsan Ekolojisi Kolejinde, insan gelişim profesörü Qi Wang, “insanoğlu kişisel deneyimlerini anımsamak istiyorsa bunun en iyi yolu onları çevrim içi hale getirmek” diyor.

“Toplumsal medya, bloglar, Feysbuk, Twitter ve ötekiler, anıları anımsamak ve öteki insanlarla paylaşmak için bizlere mühim bir çıkış noktası sağlar. İnsanlar, kişisel deneyimleri hakkında yazdığında, onlara kafa yorduğunda ya da onlar hakkında başkalarıyla konuştuğunda, o vakaları daha iyi hatırlamaya eğilimli olduklarını, bellek uzmanları bunu uzun vakit ilkin biliyorlardı. “Kamusal alanda kişinin deneyimleriyle ilgili yazı yazma süreci, daha sonradan gelen toplumsal geri bildirimlerle devam eder, insanlara kendi deneyimlerini ve kişisel ilgilerini yansıtmasına izin verebilir” deniliyor.

Kişisel bellek uzmanı olan Wong, “toplumsal medyada kayıt yapmak da öz benliğin inşasında rol oynuyor” diyor. “Hayatımızdaki kişisel deneyimlerimizi ve anılarımızı başkaları ile paylaşma, onları değerlendirme ve anımsama sürecinde biz bir kişilik duygusu içinde oluruz. Toplumsal medya kullandığımızda bu durum, biz bunun farkına bile varmaksızın gerçekleşir. Yalnız anımızı dostlarımla paylaşıyorum, diye düşünürüz. Fakat bu, deneyimlerimizi anımsama biçimimizi şekillendirerek hem de kim olduğumuzu da şekillendirmiş oluyor.

Bu, bilhassa bir çok toplumsal medya sitelerindeki etkileşimli işlevler tarafınca kolaylaştırıldı. Örnek olarak Feysbuk; kullanıcıları, geçmişteki anılarını yeniden ziyaret etmelerini teşvik ederek bu anıları yeniden hatırlatmak için kullanıcılara periyodik olarak önceki yıllardan paylaşılan resimlerini ve yayınlarını göstermektedir.

Wong, “Bellek bir çok vakit seçici davranır. Fakat toplumsal medya durumunda seçimi, bizim aklımız yapmaz. Bir dış kaynak tarafında bu seçim yapılır” diyor. “Böylece toplumsal ağ sitelerindeki etkileşimli işlevler de kendi deneyimlerimizi ve bizzat kendimizi iyi mi gördüğümüzü şekillendirebilir.”

Wong ve yardımcısı Dasom Lee 13, Pekin Üniversitesinden Yubo Hou ise 66 lisans öğrencisinden yedi gün süresince günlük tutmalarını istedi. Çalışmaya katılanlar “kahvaltı yapmak” şeklinde günlük işlerini hariç tutarak her gün olan vakaları özetlemek gerekirse söyledi. Her vaka için toplumsal medyada vakası yayınlayıp yayınlamadıklarını kaydettiler. Ve olayın kişisel önemini ve duygusal yoğunluğunu 5 puanlık ölçeklerde derecelendirdiler. O haftanın sonunda ve yedi gün sonrasında, öğrenciler kaç vaka hatırlayabildikleri hakkında sürpriz testlere doğal olarak tutuldular.

Araştırmacılar, her etkinliğin çevrimiçi durumunun birinci ve ikinci haftanın sonunda hatırlanma olasılığını mühim seviyede öngördüğünü buldular. Bu, olayların duygusal yoğunluğunu ve kişisel önemini denetim ettiklerinde bile geçerliydi. Öteki bir ifadeyle çevrimiçinde paylaşılan etkinlikler, olayların özelliklerine bakılmaksızın çevrimiçi yayınlanmayanlardan vakit içinde hatırlanması daha olasıydı.

Yazarlar, araştırmanın bellek teorilerine yeni bir ışık tuttuğunu ve dijital çağdaki “otobiyografik kişilik”in oluşumu için mühim etkilere haiz bulunduğunu söylüyor. “Bu emek harcama, kişisel anıların sanal dışsallaştırmasının sıradanlaştığı web çağlarında, otobiyografik benliği daha iyi idrak etmek için bir ilk adımdır” diyorlar.

Araştırma, “otobiyografik benliği dışsallaştırmak yada kişisel anıları çevrimiçinde paylaşmak hafızayı muhafaza etmeyi kolaylaştırmaktadır” başlığıyla Memory dergisinin geçen yayınında gösterildi.

Qi Wang, Dasom Lee ve Yubo Hou

Kaynak: Science Daily/Sep 7, 2016.