—

Kalıcı benlik nedir?

Film, benliğin doğasının felsefi keşfine ve hafızanın kimlik oluşturmadaki rolüne değiniyor. Filmin kahramanı Lenny Shelby, her saatini karısını öldüren adamı bulup öldürmek için tüketiyor. Geçirdiği ciddi bir kafa travması yüzünden kısa süreli deneyimlerini uzun süreli anılara dönüştüremiyor. Cinayetten sonraki hiçbir şeyi hatırlayamıyor. Her an, “Burada ne yapıyorum? Buraya nasıl geldim? Neyi başarmaya çalışıyorum?” gibi sorularla boğuşuyor. Filmin göz alıcılığı sadece hafıza ve benlik hakkındaki soruları ortaya çıkarmasındaki başarısında değil, neredeyse tüm film boyunca bizi Lenny’nin ayakkabıları içinde dolaşmaya zorlamasında.

Lenny gibi, bir şekilde hafıza yardımı olmadan, bu şaşırtıcı hediyeye nasıl ulaştığımızı, orada ne yaptığımızı ve neden önemli olduğumuzu bulmalıyız. Aslında karısının katilini takip ederken kinini bir süre önce tükettiğini anlıyoruz.  Fark ediyoruz ki Lenny, tam olarak farkında olmaksızın, başkasını yakalamak ve öldürmek için kendini yeniden düzenleyen biridir. Lenny’nin kendini manipüle etmesi, kırılganlığına ters düşen bir otonomluk göstergesidir. Açıkça bölünmemiş, bağımsız ve kendi bilincinde olan ve hepimizin doğal olarak “kendimiz” olduğumuzu varsaydığımız bir varlık değil. Kimliğinin kırılan parçaları, sürekli olarak kendi kendini tamir etme döngüsü içindedir. Belki de bizi geçmişte de şimdide aynı biz yapan kalıcı özün, her şeyden önce, herkes için verili, sabit ve kararlı bir şey (töz) olmadığını söylemeliyiz.

Belki de benlik daima yaratılma ve yeniden yapılma sürecindedir. Eğer öyleyse o zaman belki Lenny fazla kibar olamasa da hepimizden farklı.

Kenneth Taylor

Stanford Üniversitesi

Felsefe Profesörü

Çeviren Elif Akçay

Not: 6 Filmden 6.’si ise İlk Bahar, Yaz, Son Bahar, Kış… Ve İlk Bahar: İyi biri olma arayışı kötülüğe giden yol mu? (Sonraki paylaşımda gelecek)

Kaynak: The guardian.com